Takograf Nedir? Takograf Ne İşe Yarar?
Yazar : Ecem Tek
Loading...Takograf Nedir? Taşımacılıkta Güvenlik ve Verimlilik İçin Önemi
Ticari taşıma araçlarının güvenli şekilde faaliyet gösterebilmesi için bazı kurallara uyması gerekir. Bu kurallar; hız limitlerine uymak, mal ve can güvenliğini korumak, sürüş sürelerine uyum sağlamak gibi detaylardan oluşur. Takograf, karayolu taşımacılığı araçlarının faaliyetlerini ve sürücünün performansını kayıt altına alan bir cihazdır. Analog ve dijital olarak iki farklı çeşidi bulunan takograf cihazı, sürücülerin bu kurallara uyup uymadığını gösterebilir. Hem sürücüler hem taşımacılık şirketi hem de trafik denetim kurumları taşımacılık süreçlerinin detaylarına takograf kayıtları sayesinde ulaşabilir.
Takograf Nedir? Neden Önemlidir?
Takograf; kullanıldığı aracın hızını, kaç km yol yaptığını, aralıksız kaç saat süreyle çalıştığını ve ne kadar süre mola verildiğini kayıt altına alan bir cihaz olarak tarif edilebilir. Takograf kullanımı, şehirler arası yük ve yolcu taşıyan büyük ticari araçlar için zorunludur. Yönetmelikler ve kanunlarla belirtilen usullerde uygulanması gereken çalışma prensiplerine sahiptir. Her sürücünün kimlik bilgileri doğrultusunda oluşturulan kayıtlar, taşımacılık süresinde kurallara uyulup uyulmadığını gösterir.
Yasaların belirlediği uzun yol şoförlerinin araç kullanma ve dinlenme süreleri, takograf kayıtları ile takip edilebilir. Can ve mal güvenliği için şoförlerin bu sürelere uyum sağlaması çok önemli. Kazaların önüne geçmek için uzun yol giden ticari yük araçlarında takograf cihazı bulundurulması ve kullanılması zorunludur.
Takograf Hangi Araçlarda Zorunludur?
Takograf, ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan büyük araçlar için zorunludur. Farklı ülkelerde ve bölgelerde takograf bulundurma zorunluluğu değişebilir. Kamyon, şehirler arası otobüs ve çekici araçlarında takograf bulundurulması zorunludur. Cihazların çalışır durumda olması ve verilerin yönetmelikte belirtilen sürelerle indirilmesi gerekir. Aksi durumda hem sürücüye hem işverene yasal yükümlülükler yansıtılır.
Takograf Cihazı Hangi Araçlarda Zorunlu Değildir?
Takograf cihazı, şehir içi ve belediye mücavir alanı içinde yük, yolcu taşıyan araçlarda kullanılması zorunlu değildir. Bu araçların tescil işlemlerinde noterden onay belgesi alması gerekir. Bu sayede takograf cihazı bulundurma zorunluluğu olmaz. Eğer bu araçlar şehirler arası alanlarda kullanılırsa ilgili kanunlar gereğince ceza alır.
Takograf Cihazı Nedir? Çeşitleri Nelerdir?
Takıldığı aracın faaliyetlerini ölçen bir kayıt cihazı olan takograf, analog ve dijital olarak ikiye ayrılır. AB, 1985 yılından itibaren analog takograf cihazlarını kullanırken, 2006 tarihi sonrasında dijital seçeneklere geçiş yaptı. Bu tarihten itibaren kayıt yapılan tüm araçlarda dijital takograf kullanımı uygulanır.
Analog ve Dijital Cihaz Arasındaki Fark Nedir?
- Mekanik yani analog takograf cihazları, verileri bir kağıda işler. Sürüş ve dinlenme süreleri, hız sınırları manuel şekilde grafik tarzında kayıt edilir. Haftalık döngüler halinde verilerin kayıt alınması sağlanır.
- Dijital takograf cihazları ise verileri teknolojik şekilde kaydeder. Verileri sürücü kartında saklar. Belli sürelerde verilerin ilgili dosyalara indirilmesi gerekir. Yasal düzenlemelerde belirtilen süreler boyunca verilerin saklanması önemlidir.
- Analog takograf cihazları için sürücü bilgilerini tanımlamak daha zahmetlidir. Çünkü bilgilerin manuel girilmesi gerekir. Dijital cihazlarda ise sürücü kimlik kartı sayesinde kolayca işlem yapılabilir.
- Analog takograf cihazları uzaktan erişim konusunda sınırlıdır. Manuel olarak işlenen veriler mutlaka elden teslim alınır. Dijital takograf cihazları ise yetkililerin ve işverenlerin sürücülerin verilerine uzaktan erişim sağlamasına izin verir.
- Güvenlik ve hata düzeltme açısından dijital takograf cihazları daha avantajlıdır. Analog cihazların üzerinde veri değişikliği yapmak belli yasal düzenlemelere bağlıdır. Dijital cihazlarda ise düzeltilen veriler belirgin şekilde işaretlenir ve takibi daha kolay olur.
- Analog takograf cihazları raporlama konusunda düşük performans gösterir. Dijital takograf cihazları gelişmiş raporlama özelliği sayesinde işverenler ve sürücüler tarafından sürecin daha öngörülü şekilde yönetilmesini sağlar.
- Dijital takograf cihazları, karmaşık düzenlemelere daha iyi uyum sağladığı için Avrupa Birliği tarafından zorunlu hale getirilmiştir. Özellikle uluslararası yük taşımacılığı yapan kamyonlar için doğru bir cihaz seçimi olur.
Dijital Takograf Kaç Model Araçlarda Zorunludur?
1996 ve sonrası araçlarda takograf olarak dijital modeller kullanılmalıdır. İlk defa tescil ettirilerek trafiğe çıkacak olan araçlarda dijital takograf zorunludur. Analog cihazlara göre dijital modeller daha fazla veri sağlar. Üstelik kullanım ve güvenlik açısından daha işlevseldir.
Dijital Takograf Nasıl Kullanılır? Hangi Verileri Takip Eder?
Dijital takograf cihazı, verileri elektronik ortamda işler. Kullanılmadan önce sürücünün kimlik bilgilerini içeren kartın takılması önemlidir. Bu sayede ilgili sürücünün performansı kayıt altına alınabilir. Sürüş, dinleme ve iş dışı faaliyetlerden biri seçilerek kayıt aşamasına geçiş yapılır. Araç çalışmaya başladığı anda cihaz aktif olur. Sürüş süresini ve hızını kayıt altına alır. Sürücü durduğunda ve mola verdiğinde bu faaliyet türünü seçerek verilerin doğru şekilde kayıt altına alınmasını sağlar. Hız ve toplam mesafeyi, süreleri bir dosyaya toplayan dijital takograf cihazı, sınırlara uyma ve performans hesaplama için önemlidir.
Dijital cihazın kayıt altına aldığı verileri özetlemek gerekirse;
- Aracın gittiği mesafe,
- Toplam sürüş süresi,
- Anlık ve belli sürelerdeki ortalama hız,
- Dinlenme sürelerinin aralığı,
- Dinlenmeye ayrılan süre şeklinde sıralanabilir.
Takograf Ehliyeti Nasıl Alınır? Başvuru ve Yenileme Süreci Nasıl İşler?
Şehirler arası mal ya da yolcu taşımak isteyen sürücülerin, şirketlerin ve lojistik firmalarının takograf ehliyeti olması gerekir. SRC 1,2,3,4 ve 5 belgelerinden birine sahip olmak bu ehliyeti almak için önemlidir. Servis, sürücü, şirket ve denetim gibi farklı türü olan ehliyetlerden uygun olana başvuru yapılır. Başvurular TOBB’nin resmi internet sayfasından online olarak yapılabilir. Emniyet Genel Müdürlüğü ve TOBB, bu başvuru sürecinde iş birliği içinde çalışır.
Takograf ehliyetlerinin süresi, çeşidine göre değişiklik gösterir. Belirlenen sürelerin takip edilmesi ve uygun zamanlarda yenileme yapılması taşımacılık sektöründe sorun yaşamamak için kritik önemdedir. Sürücü ve şirketler için hazırlanan ehliyet, 5 yıl geçerlidir. Denetim kartları ise 2 yıl geçerlilik süresine sahiptir. Servis ehliyeti ise 1 yıl gibi bir süre ile tanımlanır.
Başvuru Evrakları Nelerdir?
Takograf ehliyeti almak için hazırlanan başvuru evrakları belgenin türüne göre değişiklik gösterir. Sürücü, şirket, denetim ve servis kartları için farklı başvuru belgeleri hazırlanmalıdır. Sürücüler; ehliyet ve fotokopisi, nüfus cüzdanı ve fotokopisi, biyometrik fotoğraf ile başvuru yapar. Şirket başvurusunda ise; imza sirküleri ve fotokopisi, oda kayıt belgesi, vergi levhası, yetki belgesi, şirket kaşesi istenilen belgeler arasında yer alır. Servis türü için başvuru yaparken; oda kayıt ve vergi levhası fotokopisi, servis yetki belgesi fotokopisi, nüfus cüzdanı, servis kaşesi, imza sirküleri eksiksiz olarak temin edilmelidir.
Takograf ile İlgili Sık Sorulan Sorular
- Takograf nedir ve ne işe yarar?
Uzun yolda ticari taşımacılık faaliyetleri sürdürenlerin faaliyetlerini kayıt altına alan cihazdır. Şehirler arası yük ve yolcu taşıyan otobüs, kamyon, çekici gibi araçlarda mutlaka bulunması gerekir. Sürücülerin dinleme ve yolculuk sürelerini, hızını, yol aldığı km sayısını kayıt eder. Belli dönemlerde kayıtların indirilmesi ve yetkili kişiler tarafından istendiğinde gösterilmesi zorunludur.
- Hangi araçlarda takograf bulundurmak zorunludur?
Şehirler, uluslararası yük ve yolcu taşıyan otobüs, kamyon, çekici gibi araçlarda bu cihazın bulunması zorunludur. 2006 yılından itibaren AB dijital cihazların kullanılmasını gerekli hale getirmiştir. Sürücülerin hız ve sürüş sınıflandırmalarına uyup uymadığı kaydedilen veriler sayesinde incelenir.
- Takograf zorunluluğu olmayan araçlar hangileridir?
Şehir içi ve belediye mücavir sınırları içinde yük ve yolcu taşıyan araçların bu cihazı bulundurma zorunluluğu yoktur. Yalnız tescil sırasında noterden onay almaları gerekir. Eğer bu araçlar şehirler arası alanlarda yük ve yolcu taşırsa ceza ile karşılaşır.
- Takografın taşımacılık sektöründeki önemi nedir?
Sürücünün performansını ve faaliyetlerini yansıtan veriler, taşımacılığın verimli şekilde uygulanması için kritik önem taşır. Can ve mal kayıplarını önlemek, kaza riskini azaltmak için şoförlerin yolda uyması gereken kurallar vardır. Bu kurallara uyulup uyulmadığı cihazın kaydettiği veriler sayesinde izlenebilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Tachograph
