Sürücü Belgesi Çeşitleri ve Araç Kullanma Yetkileri
Yazar : Kübra Çınar
Loading...Sürücü Belgesi Nedir? Neden Önemlidir?
Motorlu ve motorsuz taşıtların bireyler tarafından güvenle kullanılabilmesi için yetkili makamlardan alınan belgeye ehliyet denir. Sürücü belgesi; kişinin trafikte kullanılan aracı sürme kabiliyetinin olduğunu vurgulayan resmi evrak olarak tanımlanabilir. Araç tipine göre farklı sürücü belge sınıfları bulunur. Yetkili merciler tarafından sınava tabi tutulan sürücü adaylarının başarılı olmasıyla bu belge verilir. Kimlik olarak da kullanılabilir.
Türkiye’de trafik güvenliğinin sağlanması, can ve mal kaybının önlenmesi için belirlenen yasalara uyulması zorunludur. Ehliyet olmadan araç kullanmak, kanunlarla belirlenen belli cezaların uygulanmasına yol açar. Güncel bir düzenleme sonrasında 16 farklı sürücü belge sınıfı belirlenmiştir. Eski sürücü belgelerine sahip olanlar yeni tip sürücü belgesine geçiş yapmalıdır. Trafik kontrollerinde araç kullanan kişilerin uygun ehliyet sahibi olmadığı tespit edilirse farklı cezalar uygulanır.
Ehliyet, Arapçadan dilimize geçiş yapan bir kelimedir. Bir işi yapmaya bilgi ve beceri olarak yatkın kişilere ehil denmesi ile oluşturulur. Sürücü belgesi, kişinin taşıt kullanımı için uygun donanıma sahip olduğunu gösterir. Karl Benz, dünyadaki ilk sürücü belgesine sahip olan kişidir. İcat ettiği araçların çıkardığı sesten rahatsız olan vatandaşların şikâyeti üzerine yetkili makamlardan kullanım izni almıştır. Dünyada ehliyeti ilk zorunlu hale getiren ülke Prusya’dır.
Türkiye’de araç kullanımı için ehliyet alınması önemlidir. Belli kapsama göre belirlenen motorlu ve motorsuz araçlar için kullanan kişinin sürücü belgesi olması gerekir. Yapılan yeni düzenlemeler sonucunda araçların kapsamı değişebilir. Özellikle motor gibi iki tekerlekli araçlarda belli sınırlamalar kapsamında sürücü belgesi şartı aranır.
Sürücü Belgesi Çeşitleri ve Kullanım Alanları
16 kategori şeklinde sınıflandırılan sürücü belgesi çeşitleri, kullanılan araca göre değişir. Uygun ehliyeti almak için kişilerin aracın türüne göre düzenlenen sınavda başarılı olması gerekir. Genel olarak 6 sınıf şeklinde özetlenen ehliyet türleri, trafik güvenliğinin sağlanması için kritik öneme sahiptir. Motosiklet, otomobil ve kamyonet, kamyon ve tır, otobüs ve minibüs, traktör, iş makinesi şeklinde 6 genel başlık altında sürücü belgeleri incelenebilir.
1 Ocak 2016 itibariyle yeni sürücü belgesi sınıfları oluşturulmuştur. Yeni tip sürücü belgelerinde F ve G sınıfı da yer alır. Traktör ve iş makinesi kullanan kişilerin alması gereken ehliyet türleri olan F ve G sınıfı sürücü belgeleri, yeni güncelleme ile eklenmiştir.
Motosiklet Sınıfı Sürücü Belgeleri
M sınıfı ehliyet; iki, üç ve dört tekerlekli motorlu bisiklet türleri için alınması zorunlu olan sürücü belgesidir. Bu belgeyi almak için yaş sınırı 16 olarak belirlenmiştir. Aracın hızı saatte 45 km ile sınırlı olmalıdır. Motor hacmi 50 cm3 geçmeyen araçlar için bu ehliyet türü kullanılır.
A1 sınıfı ehliyet; motor hacmi max. 125 cm3 olan araçlar için verilen sürücü belgesidir. İki veya üç tekerlekli motorlar için kullanılır. Motor gücünün araç ağırlığına oranı 0.1 olması önemlidir. 16 yaş sınırı olan ehliyetin on yıl geçerliliği vardır. Sonrasında yenileme yapmak gerekir.
A2 sürücü belgesi; motor gücünün taşıt ağırlığına oranı max. 0.2 olan motorlar için alınan ehliyet türüdür. Üç tekerlekli motorları kullanırken bu ehliyetin geçerli olması için motor gücünün 15 kilovatı geçmemesi önemlidir. Yaş sınırı 18 şeklinde belirlenmiştir.
A sınıfı ehliyet türü; A1 ve A2 ehliyetinde iki yıl deneyim sahibi olan sürücülere verilir. İki tekerlekli veya motor gücü min. 15 kilovat olan üç tekerlekli motorlar için tercih edilir.
B1 ehliyet; 400 kg ağırlığı geçmeyen veya yük taşımak için kullanılıyorsa 550 kg ağırlığa sahip olan dört tekerlekli motorlar için alınması gereken sürücü belgesidir. Yaş sınırı 16 olarak belirlenmiştir ve on yılda bir yenilenmesi gerekir.
Otomobil ve Kamyonet Sınıfı için Ehliyet Türleri
B tipi ehliyet sınıfı; 18 yaş sınırı olan ve 10 yılda bir yenilenmesi gereken sürücü belgesidir. Otomobil ve 4250 kilograma kadar birleşik araç çeşitlerini kullanma hakkına sahiptir. B1 ve F tipi araçların kullanımı için de belli sınırlamalar dahilinde uygun bir sürücü belgesidir.
BE ehliyet türü ise B, B1 ve F tipi araçların, bu araçlara takılan römorkların kullanım hakkı olarak tanımlanabilir.
Kamyon ve Tır Sürücü Belgesi Türleri
C1 sürücü belgesi; B tipi ehliyeti olan ve 3500- 7500 kg ağırlıkta kamyonları kullanmak için alınan ehliyettir. Geçerlilik süresi 5 yıldır ve yaş sınırı 18 olarak belirlenmiştir. Sürücünün B sınıfı ehliyeti olması C1 belgesi alması için gerekli bir koşuldur.
C1E ehliyet çeşidi; C1 ehliyet olan kişiler kamyonlara takılan 750 kilograma kadar römorkları kullanmak için bu sürücü belgesini almalıdır. Katar ağırlık max. 12000 kg olarak belirlenmiştir. Bu belgeyi alan sürücüler B1, BE, B, C1 ve F sınıfı araçları da kullanabilir.
C sürücü belgesi; yaş sınırı 21 olan ve kamyon, çekici gibi araçları kullanmak için alınan ehliyet modelidir. C sürücü belgesini almak isteyen kişilerin B ehliyeti olması gerekir.
CE ehliyet modeli; C sınıfındaki araçlara takılan 750 kilogram ağırlığı geçmeyen römorkları sürmek için alınması gerekir.
Otobüs ve Minibüs Ehliyet Türleri
D1 ehliyet modeli; minibüs sürücülerinin alması gereken belgedir. Geçerlilik süresi 5 yıldır. Yaş sınırlaması 21 olarak belirlenmiştir. B sınıfı ehliyete sahip olan kişiler bu belgeyi almak için başvuru yapabilir.
D1E; römorklu minibüsleri kullanmak için alınması gereken ehliyet modelidir. 5 yıl geçerliliği vardır ve sürücünün D1 ehliyeti olması gerekir. Min. 21 yaşında olanlar başvuru yapabilir.
D ehliyet sınıfı; minibüs ve otobüs kullanımı için alınması gereken sürücü belgesidir. En az B sınıfı ehliyete sahip olan ve 24 yaşında olan kişiler başvuru yapabilir. 5 yıl geçerlilik süresi vardır ve sonrasında yenilenmesi gerekir.
DE, römorklu minibüs ve otobüs kullananlar için alınması gereken bir sürücü belge modelidir. D sınıfı ehliyeti olan ve 24 yaş sınırını tamamlayan kişiler başvuru yapabilir.
F ve G Sınıfı Ehliyet Türleri
F ehliyet sınıfı; lastik tekerlekli traktör kullanmak isteyenler için alınması gereken bir sürücü belgesidir. M sınıfı ehliyete sahip olmak ve 18 yaşını doldurmak gerekir. 10 yıl geçerlilik süresi vardır.
G ehliyet türü; iş makinesi kullanan operatörler için alınması gereken bir yeterlilik belgesidir. M ehliyete sahip olmak gerekir. 10 yıl geçerliliği vardır ve başvuru için 18 yaşını doldurmak önemlidir.
Sürücü Belgesi Alım Süreci
Ehliyet almak isteyen adaylar öncelikle kullanım amacına ve taşıt türüne uygun olan sürücü belgesi sınıfını belirlemelidir. Hangi ehliyet sınıfına dahil olduğunuzu öğrenmeli ve buna göre başvuru işlemlerini yapmalısınız. Sonrasında Millî Eğitim Bakanlığına bağlı bir sürücü kursuna başvuruda bulunabilirsiniz. Başvuru sırasında istenen evraklar; 6 tane biyometrik fotoğraf, sağlık raporu, adli sicil kaydı, kan grubu kartı, evlilik cüzdanı (evli bireyler için) şeklinde sıralanabilir.
Başvuru tamamlandıktan sonra adaylar belli bir süre eğitim alır. Eğitimin ardından yazılı şekilde bir sınav uygulanır. Bu sınavda en az 70 puan alan adaylar başarılı kabul edilir. Başarısız adayların sınava girmek için 4 hakkı vardır. Gerekli ücreti ödeyerek tekrar yazılı sınava girebilirler.
Yazılı sınavı geçenler direksiyon sınavına tabi tutulur. Yazılı sınavı başarılı şekilde geçenler önce uygulamalı bir eğitime alınır. Bu eğitim direksiyon başında verildiği için zorunludur. Sonrasında sınav uygulanır. Başarılı şekilde uygulama sınavını geçenler kurs tarafından bir belge alır. Bu belge ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne ehliyet için başvuru yapılır. Ehliyet için gereken başvuru belgeleri ise; kimlik kartı, sürücü sertifikası, öğrenim belgesi, sürücü sağlık raporu, sürücü belgesi değerli kâğıt ve harç bedeli ile vakıf payının ödendiğine dair belge, 1 adet biyometrik fotoğraf, kan grubu belgesi şeklinde sıralanabilir.
Trafik uygulamalarının güvenle ilerlemesi, can ve mal kaybının korunması, sürücülerin kuralları bilmesi ve uygulaması için ehliyet önemli bir belgedir. Mesleği şoförlük olan kişilerin üst sınıf sürücü belgelerini alması için öncelikle temel ehliyet sınıfındaki belgeye sahip olması gerekir. Kurallara uygun hareket etmek ve trafik güvenliğini sağlamak sürücülerin en temel görevleri arasında bulunur.
Sık Sorulan Sorular
- Otomobil sürücü belgesi sınıfları nelerdir?
B, B1 ve BE olarak sınıflandırılan ehliyet türleri otomobil kullanımı için uygundur. B sınıfı ehliyet, otomobil kullanımı için alınan sürücü belgesidir. 18 yaşını dolduran kişiler bu belge için başvuru yapabilir. Geçerlilik süresi 10 yıl olarak belirlenmiştir. Sonrasında yenilemek gerekir.
- D sınıfı ehliyet ile hangi araçlar kullanılabilir?
D sınıfı ehliyet; minibüs ve otobüs kullanımı içindir. 24 yaşını dolduran kişiler başvuru yapabilir. En az B sınıfı ehliyete sahip olması aranan bir şart olarak söylenebilir. 5 yıl geçerlilik süresi vardır. Minibüs ve otobüs sürücüleri bu belgeye sahip olmak zorundadır.
- Türkiye’de sürücü belgesi türleri ve özellikleri nelerdir?
Ülkemizde 16 kategoride sürücü belgesi bulunur. 2016 yılından sonra yenilenen sürücü belgeleri eski tip olanların tekrar güncellenmesi anlamına gelir. 6 temel sınıf altında incelenebilen sürücü belgeleri, kullanılan aracın özelliklerine göre değişiklik gösterir.
- Sürücü belgesi almak için gerekenler nelerdir?
Ehliyet almak için önce Millî Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan bir sürücü kursuna kayıt olmak gerekir. Başvuru evrakları ile yapılan kayıt sonrası aday bir eğitim sürecine alınır. Yazılı ve direksiyon sınavı sonrasında alınan sertifika ile Bakanlığa ehliyet başvurusunda bulunur.
- Ehliyet sınıfları ve kullanım hakları nelerdir?
Farklı araçlar için sürücü belgesi sınıfları vardır. B ehliyet türü, otomobil kullanımı için uygundur. D sürücü belgesi ise otobüs ve minibüs kullananlar için alınması zorunlu olan bir ehliyet türüdür. Kamyon ve tır şoförleri ise C sınıfı ehliyet türlerini almalıdır.
Benzer Yazılar
