Psikoteknik Belgesi Nedir? Nereden ve Nasıl Alınır?
Yazar : Ecem Tek
Loading...Psikoteknik Belgesi Nedir?
Psikoteknik belgesi; mesleği şoförlük olan kişilerin fiziksel ve psikolojik yeterliliğinin ideal seviyede olduğunu gösterir. Uzun yol sürücülerinin, yolcu ve yük taşımacılığı şoförlerinin bu yeterlilik belgesine sahip olması gerekir. Ticari araç sürücülerinin psikoteknik belgesine sahip olma zorunluluğu, insan hatasından kaynaklanan trafik kazalarını azaltmak amacıyla düzenlenmiştir. Psikoteknik belgesi alma aşamasında, sürücüler birtakım testlerden geçirilir ve uzman değerlendirmesi ile mesleğe uygun olup olmadığına karar verilir.
Uluslararası taşımacılık faaliyetlerinin artması ve lojistik sektörünün gelişmesi, sürücülerin etkili becerilere sahip olmasını zorunlu hale getirdi. Tecrübeli şoförler, yüksek performans gösterdiği ve riskleri minimum seviyeye indirdiği için sektörde işgücü açısından kritik öneme sahiptir. Ağır vasıta sürücülerinin ve tehlike madde taşıyan şoförlerin psikolojik açıdan değerlendirilmesi gerekir. Özellikle uzun yol sürücüleri zamanla mesleki deformasyon gösterebilirler. Karayolu taşımacılığında yüksek olan kaza oranları belirli önlemlerin alınmasını zorunlu kıldı. Şoförlerin psikolojik ve fiziksel açıdan değerlendirilmesi kaza riskini azaltmak için etkili bir yöntemdir.
Psikoteknik nedir? sorusunun cevabı; kişinin fiziksel ve psikolojik becerilerinin farklı testler ile ölçülmesi şeklinde verilebilir. İşin gerektirdiği beceriler ile çalışan adayının yeteneklerinin uyumlu olup olmadığını inceleyen bir bilim dalıdır. Psikoteknik raporu ise, testleri başarıyla geçen ve uzmanların değerlendirmeleri sonucu işe uygun olduğuna karar verilen kişilerin sahip olduğu yeterlilik belgesidir.
Psikoteknik belgesini almak için sürücülerin bazı testleri başarılı şekilde tamamlaması gerekir. Psikolog gözetiminde yapılan bu testler; fizyolojik ve psikolojik olarak iki alanda yoğunlaşır. Fizyolojik testler; el-göz koordinasyonu, hareket kabiliyeti, denge durumu, dikkat dağınıklığı, görüş keskinliği gibi farklı becerileri ölçer. Psikolojik testler ise; öğrenme, dikkati toplama, zekâ seviyesi, kişilik tipleri ve ustalık alanı gibi farklı noktaları inceler. Sürücülerin yola odaklanması, kriz anlarında sakin kalabilmesi, şiddet eğilimi ve dikkat becerileri bu testler yardımı ile ölçülür.
Psikoteknik Belgesi Nasıl Alınır?
Psikoteknik raporunu almak için Sağlık Bakanlığı onaylı yetkilendirilmiş kurumlara başvurmak gerekir. Psikoteknik alma şartlarını karşılayan sürücüler önce psikolog eşliğinde simülasyonda yapılan bir teste tabi tutulur. Psikolog, bu test sırasında şoförün becerilerini ölçer. Yaklaşık bir veya bir buçuk saat süren bu test sonrasında psikolog e-imza ile onay verir. 3 nüsha şeklinde hazırlanan bu onay belgesinin iki tanesi şoföre verilir, bir tanesi kurumda 10 yıl boyunca saklanır. Sürücü bu onay belgesi ile 30 gün içinde kamu ve özel kuruluşlarda çalışan psikiyatri uzmanına başvurur. Psikiyatri uzmanı, sürücüyü testteki bulguları göze alarak muayene eder ve ona göre değerlendirmesini yapar. Psikiyatri uzmanının hazırladığı rapor üst kademeler tarafından onay sürecine alınır. Onaylanan psikoteknik belgeleri e-devlet üzerinden görülebilir.
Psikoteknik Belgesi Nereden Alınır? Başvuru Evrakları Nelerdir?
Psikoteknik belgesini almak için bakanlığın yetkilendirdiği kurumlara başvuru yapmak gerekir. Trafik kontrolleri ve ceza kesilme işlemlerinde ehliyetine el konulan sürücüler psikoteknik belgesini yenilemek zorunda kalabilir. Bu gibi durumlarda ceza tutanağı ile başvurması önemlidir.
Müracaat sırasında gereken evrakları şu şekilde sıralayabiliriz;
- Ehliyetin aslı ve fotokopisi
- Nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi
- Ehliyet iadesi için yapılacaksa ceza tutanağının aslı ve fotokopisi.
Psikoteknik belgesinin geçerlilik süresi 5 yıldır. Beş yıl süresi dolan sürücüler tekrar test işlemlerine başvurmalı ve belgesini yenilemelidir. Çalışma şartları, uzun yol stresi ve trafik gibi etkenler şoförlerin becerilerini zamanla azaltabilir. Mesleğe devam edebilmesi için bu belgeyi gerekli olan sürelerde yenilemesi kritik öneme sahiptir.
Psikoteknik Belgesi Kaç Günde Alınır?
Src belgesine uygun ticari araç kullanan sürücüler bakanlık onaylı kurumlara başvuru yaparak teste girer. Test sonucu ile 30 gün içinde devlet veya özel kurumlardaki psikiyatri uzmanına muayene olur. Üst kademeler tarafından onaylanan psikoteknik belgeler e-devlet üzerinde görülür. Şoförler verilen rapor sonucuna 30 gün içinde İl Sağlık Müdürlüğüne itiraz edebilir. İl Sağlık Müdürlüğü sürücüyü nihai sonuç için tekrar bir kuruma test olması adına yönlendirir. Bu sefer test sırasında müdürlük tarafından atanan bir gözlemci de psikolog ile simülasyonda yer alır. İki test arasında farklı sonuç çıkarsa gözlemcinin olduğu yani ikinci yapılan test kabul edilir.
Psikoteknik Belgesi Ne İşe Yarar?
Sürücüler için psikoteknik belgesi; araç kullanmak için gereken zihinsel, psiko-motor, tutum ve davranış gibi becerilerin değerlendirilmesi anlamına gelir. Sürücülük deneyimi için kişinin uygun ve yeterli olduğunu göstermek adına psikoteknik raporu kullanılır. 2021 yılından itibaren sürücülerin bu belgeyi alması zorunlu hale gelmiştir. Özellikle mesleği şoförlük olan, yolcu ve yük taşıyan sürücüler mutlaka psikoteknik belgesini almak zorundadır. Sürücülerin bu belgeye sahip olmadığı tespit edildiğinde belli cezai yaptırımlar söz konusu olur. Bu cezalar içinde yer alan para cezası yıllara göre değişiklik gösterebilir.
Psikoteknik belgesi, taşımacılık sisteminin daha verimli ilerlemesi için önemlidir. Lojistik faaliyetler ve tedarik zinciri son yıllarda şirketlerin başarısında büyük rol oynar. Taşımacılık şirketleri, işgücü temin ederken nitelikli şoförleri değerlendirmek ister. Bu sayede hem maliyetleri düşürebilir hem kaynakları verimli kullanabilir hem de müşteri memnuniyeti sağlayabilir. Psikoteknik belgesi, uzun yol sürücüleri ve ağır vasıta kullanıcıları için önemli bir yeterlilik göstergesidir.
Trafik kazalarının çok sayıda olması ve genellikle insan hatalarından kaynaklanması yetkili kurumları bazı değişiklikler yapmak zorunda bırakmıştır. Trafik kontrol yetkilileri psikoteknik belgesi ile sürücülerin daha yüksek performans göstermesini amaçlar. Bu belge, trafik akışının daha güvenli ve işlevsel olmasını sağlamak için önemli bir çalışmadır.
Lojistik Sektöründe Psikoteknik Belgesi Neden Önemlidir?
Şirketlerin en büyük maliyet kaynaklarından biri, lojistik faaliyetleridir. Düşük maliyet ve yüksek verim elde etmek isteyen şirketler yetenekli çalışanları görevlendirmelidir. Psikoteknik belgesi, sürücülerin yeteneklerini doğrulayan ve mesleği için gereken yeterliliğe sahip olduğunu gösteren önemli bir rapordur.
Uzun yolda araç kullanan ve farklı yükler taşıyan sürücüler, seyir halindeyken değişik risklerle karşılaşabilir. Şoförlerin can ve mal güvenliğini korumak için bazı becerilere sahip olması önemlidir. Psikoteknik belgesi, sürücülerin fizyolojik ve psikolojik yeterliliğini test ettiği için lojistik süreçlerinin daha işlevsel yönetilmesini güvence altına alır. Bu belge ilgili şoförün, yolculuk anında karşısına çıkan risklerle daha iyi baş edebilecek potansiyeli olduğunu gösterir.
Sık Sorulan Sorular
- Psikoteknik belgesi nedir ve kimler için zorunludur?
Psikoteknik belgesi; psikolog eşliğinde sürücülerin bir simülasyonda teste tabi tutulması sonucunda verilen değerlendirme raporudur. Fizyolojik ve psikolojik temelli testleri uygulayan şoförler psikolog tarafından değerlendirilir. Sonrasında sürücüler, Sağlık Bakanlığına bağlı kurumlarda görev yapan psikiyatri uzmanlarının onayından geçer. Yük ve yolcu taşıyan, ticari araç kullanan ve mesleği şoförlük olan kişiler bu belgeyi almak zorundadır.
- Psikoteknik belgesi almak için hangi adımları takip etmeliyim?
Psikoteknik raporu almak için öncelikle İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş kurumlara başvurmak gerekir. Gerekli evraklar ile başvuru yapan sürücüler, yaklaşık bir saat süren bir teste tabi tutulur. Test sonucu ile özel ve devlet kurumlarında çalışan psikiyatri uzmanlarının kontrolünden geçerler. Psikiyatri uzmanının raporu üst makamların onayından geçtikten sonra hazırlanan belge e-devlete yansıtılır.
- Psikoteknik belgesini hangi kurumlardan alabilirim?
Ticari araç kullananların alması zorunlu olan psikoteknik belgesi sadece yetkilendirilmiş kurumlardan alınabilir. Karayolları Trafik Yönetmeliğinde belirlenen kurallar çerçevesinde ve İl Sağlık Müdürlüğünün onayıyla bu belgeyi vermeye yetkili olan kurumlara başvuru yapılabilir. Gerekli evraklar ile yapılan başvuru sonrasında testi başarılı şekilde tamamlamak gerekir.
- Psikoteknik belge alma süreci ne kadar sürer?
Psikoteknik belgesi almak test, psikiyatri randevusu ve muayenesi sonrasında da üst kademe onayları gibi işlemler nedeniyle biraz zaman alabilir. Özellikle testi başarılı geçemeyen sürücüler 30 gün içinde İl Sağlık Müdürlüğüne itiraz edebilir. Bu itiraz neticesinde test bir gözetmen eşliğinde tekrar yapılabilir. Bu uygulamalar belgenin alınma süresini değiştirebilir.
- Psikoteknik belgesi sürücüler için neden önemlidir?
Sürücülerin psikolojik ve fizyolojik açıdan bu mesleği yapmaya uygun olduğunu gösteren psikoteknik belgesi, yeterlilik raporu görevi görür. Ticari araç kullanan ve mesleği şoförlük olan kişiler becerilerini bu belge ile ispat edebilir. Taşımacılık faaliyetlerinde ve lojistik sektöründe işgücü olarak çalışabilmek için sürücülerin bu belgeye ihtiyacı vardır. Üstelik trafikte bu belgeye sahip olmayan sürücüler farklı cezalar ile karşılaşır.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/05/20150515-16.htm
